Dawne Państwo Muszyńskie

W XIV wieku za sprawą Władysława Jagiełły Muszyna i przyległe do niej wsie tworzyły tzw. Klucz Muszyński inaczej zwany Państwem Muszyńskim z własną armią i system sądowniczym.
W dniu 5 VIII 1391 roku Władysław Jagiełło oddał te ziemie biskupowi krakowskiemu Janowi Radlicy. W książce S. Inglota pt. Stan i rozmieszczenie uposażenia biskupstwa krakowskiego w poł. XV w. zamieszczony jest spis posiadłości biskupich w Państwie Muszyńskim, wg dokumentu z 1391 roku.

Oto ich wykaz:
Miasta: Powroźniki leżące tuż pod zamkiem Muszyną, Nowe Miasto alias miastko.
Wsie: Kuńczowa, Staszkowa Wola, Krasnajedl, Mikowa (Milik), Długi Łęk, Andrzejowa, Szczawnik, Łomnica, Poruj, Flornikowa.

Średnia przypadająca na te posiadłości wynosi 126 łanów. Ogółem do końca XIV wieku powstało 17 wsi (w późniejszym okresie 35 wsi) i dwa miasteczka. Taki był efekt pierwszej fazy osadnictwa.
W imieniu biskupów kluczem muszyńskim rządzili starostowie. Posiadali oni pełną władzę administracyjną, wojskową i sądowniczą. Siłę zbrojną klucza stanowiła piechota tzw. harnicy. Ich obowiązkiem było strzec granic państwa
i bezpieczeństwa szlaków handlowych przed bandytami zbójeckimi. W okresie pokoju było ich 200, gdy istniało zagrożenie- 600, kiedy nastawał czas wojny powoływana pod broń pospolite ruszenie z całego powiatu muszyńskiego. Pomocą Rzeczpospolitej wojsko biskupie służyło dwukrotnie. Pierwszy raz w Czorsztynie, kiedy to walczyło przeciw Kostce Napierskiemu. Po raz drugi w obronie Nowego Sącza pod wodzą rochmistrza Żylicza, podczas najazdu szwedzkiego. Odrębną siłę stanowiła dragonia, której zadaniem była ochrona kresu. W jej skład wchodzili wyłącznie sołtysi. Również każdy obywatel zobowiązany był posiadać pełny rynsztunek wojskowy. W celu utrzymania stałej gotowości bojowej co miesiąc odbywały się musztry pod nadzorem starosty. Uczestniczyli w nich, na zmianę, coraz to inni kmiecie. W związku z tym, wszyscy zdatni do walki mężczyźni byli przeszkoleni wojskowo. W średniowieczu granice były płynne i często przekraczano je dla dokonania osobistych porachunków. Tak było zapewne w przypadku, kiedy to król węgierski Maciej Korwin wysłał 6 000 wojska, pod dowództwem Tomasza Tarczy, na tereny graniczne z Polską. Właśnie wtedy Węgrzy zdobyli i zburzyli zamek muszyński, a okoliczne tereny spustoszyli. Działo się to w styczniu 1474 roku. Jeszcze w tym samym miesiącu dochodzi do ugody z królem polskim Kazimierzem Jagiellończykiem, wyniku której król Maciej Korwin zobowiązuje się odbudować zamek. Po remoncie budowla ta służyła jako punkt obronny. Natomiast starostowie zbudowali obszerną siedzibę u stóp góry zamkowej. Jej dokładny opis możemy znaleźć w inwentarzach z XVII i XVIII wieku. Wymienione są w nich wszystkie zabudowania dworskie, między innymi: piekarnia, kuchnia dworska, dwa młyny, browar, gorzelnia, spichlerz, stajnie, stodoły, gumna, wozownie, izby czeladne, piła tarczna. Do dziś zachowały się jedynie dwór starostów, zajazd i kordegarda, tworząc tzw. "podzamkowy zespół dworski". Całość zabudowy otoczona była tynem, która wieńczyła od strony miasta piętrowa brama mieszkalna.